Ego, Lucius Fabius, haec memoria mandare constitui de rebus miris quae acciderunt post disparitionem Romuli regis nostri. Quae narro in capsam plumbo signatam includenda sunt, in penetralibus templi Vestae condenda, donec tempus veniat - si dis placet - quo posteri nostri veritatem sine periculo legere possint.
Dies erat nubilus mense Quintili, cum primum audivi regem nostrum in caelum raptum esse, cum contionem haberet in Campo Martio. Proculus Iulius - quem omnes ut virum gravissimum novimus - populo narravit se Romulum vidisse forma augusta, splendidiorem quam mortalis, qui nuntiavit se deum factum esse et Quirinum nominari. Mehercule, quam mirum erat videre turbam exsultantem cum Proculus addidit Romulum ipsum promisisse se urbem nostram in perpetuum protecturum esse! Per vicos et compita, cives flores spargebant quasi ver alterum advenisset. “Quirinus nobiscum! Quirinus nos servat!” clamabant undique, dum matronae in gradibus templorum sacrificabant et iuvenes, coronis laureis redimiti, cantus novos de deo nostro componebant.
At - mirum dictu - quo magis alii gaudebant, eo maior fiebat illa anxietas inexplicabilis quae animum meum turbabat. Aliquid in hac narratione tam perfecta me pungebat, velut spina rosae sub petalis latens. Non potui amplius ferre; ad domum Marci Valerii Corvi in Palatino monte properavi. Corvus enim (sic eum appellamus omnes propter acumen ingenii) solus videtur semper veritatem in tenebris cernere posse.
Dum per scalas ascendebam, iam illum audebam - di boni, en iterum lyra sua experitur! Subridere debui; quotiens enim res difficilis ei solvenda erat, chordas carptim pulsabat, modo hanc, modo illam, ordine prorsus fortuito. “Soni disparati,” solet dicere cum rideo, “sunt quasi scalae per quas mens ascendit.” Nuper autem - et hoc vere mirandum est - bacillum levigatum invenit quo chordas mulcet, sonum eliciens perpetuum et… singularem sane. “Ausculta, mi Fabi,” saepe dicit oculis fulgentibus, “veniet dies quo musici intelligent quanto suavior sit hic sonus continuus quam ictus digitorum!” Ego quidem, etsi amicum meum maximi facio, vereor ne iste stridor perpetuus aures posterorum non magis quam meas delectaturus sit.
“Salve, Corve,” dixi introiens. “Video te in meditatione profunda esse - et sine dubio de eadem re cogitas quae me huc adduxit. Numquam enim nisi de rebus gravissimis lyram istam modo tam… singulari tractas.”
“Ah, Fabi,” respondit Corvus, bacillum deponens. “Festinanter venisti - toga tua ex latere sinistro plus solito rugata est. Et per Suburam ambulavisti; calcei tui enim luto rubro maculati sunt, quale nusquam nisi in illa via post pluviam matutinum invenitur.” Subrisit leviter. “Sed ad rem gravissimam veniamus. Nonne mirum tibi videtur quam facile, quam libenter senatores hanc fabulam divinam acceperunt? Idem illi senatores qui heri de nimia regis potestate querebantur, hodie subito credunt eum deum factum esse?”
Hic surrexit et ad fenestram accessit, urbem contemplans. “Plures iam casus investigavi, mi Fabi, ubi homines res miras dis immortalibus tribuebant. Prodigia! Miracula! Divina consilia! Et tamen…” - hic se convertit, oculis illis griseis me penetrantibus - “et tamen semper, sine ulla exceptione, cum rem penitus exploravissem, non deorum sed hominum consilia inveniebam. Fortasse di non tam curiosi sunt de rebus nostris quam nos credimus. Fortasse…” - vocem demisit - “fortasse hodie quoque non di sed homines operati sunt.”
Inhorrui ad haec verba. “Corve,” inquam voce submissa, “periculosa loqueris. Si quis audiret…”
“Nemo audit,” respondit tranquille. “Servos omnes dimisi - praeter unum.” Hic vocem extulit: “Entra! Audiisti omnia, scio.”
Ex umbra atrii emersit Entra, servus Aethiops quem Corvus ante hos tres annos ex morte servaverat cum venenum bibisset errore. Ex illo die fidelior ei quam canis erat. Subrisit tantum et caput inclinavit.
“Entra,” inquit Corvus, “i per tabernas, per forum, per compita. Ausculta quid servi inter se murmurent, quid libertini post vinum loquantur. Tu enim in tenebris ambulas nec quisquam te observat.” Entra iterum inclinavit caput et silenter exiit.
Corvus ad me se vertit. “Nos autem, mi Fabi, locum ipsum visere debemus. Sol nondum meridiem attigit; eamus in Campum Martium. Fortasse terra ipsa nobis aliquid dicere potest quod homines tacent.”
Campus Martius nebula matutina adhuc velabatur cum illuc pervenimus. Sol, licet iam altior, vix penetrare poterat vapores qui ex Tiberi et Caprae palude surgebant. Locus ipse, Marti sacer, late patebat inter flumen et colles, herba viridi tectus. Hic et illic tuguria pastorum stabant, et pecudes procul pascebantur. Petronia amnis, qui in Caprae paludem influebat, ripas adhuc umidas et lubricas habebat post pluvias nocturnas.
“Illic.” Corvus digitum tetendit. “Vides impressionem illam in terra? Ibi sella regalis stabat, unde rex exercitum lustrabat.” Tum tacitus ad locum accessit et in terra molli se inclinavit. Diu vestigia scrutabatur, modo huc modo illuc procedens, interdum consistens, nonnumquam in genua procumbens ut propius inspiceret. Ego interim stabam, non ausus eum interrumpere - novi enim eius mores cum vestigia legeret.
Denique surrexit, vultum gravem exhibens. “Vide ipse,” inquit quiete. Cum propius accessissem, continuavit: “Quid observas?”
“Multa vestigia,” respondi. “Sed in tali loco, post contionem tantam…”
“Observa diligentius. Quam profunde terra calcata est? Quo ordine?”
Iterum inspexi. “Profunda sunt vestigia… et…” subito intellexi quo tenderet. “Non sunt confusa, ut post turbam exspectes!”
“Ita.” Corvus annuit. “Haec sunt vestigia custodum regis. Si vere dominus noster in caelum raptus esset, viderentur custodes procul a sella cum reverentia stetisse, miraculum spectantes. At contra - vide quomodo omnia vestigia ad sellam ipsam concurrunt. Cur, putas?”
“Di immortales!” exclamavi voce suppressa. “Putasne revera…”
“Nihil adhuc pro certo affirmare possumus,” interrupit Corvus. “Vestigia haec suspicionem movent, non dubitationem tollunt. Pervestigemus locum diligentius. Nam si vis illata est, alia quoque signa relicta sint necesse est.”
Rursus se inclinavit et lentius etiam quam antea circum sellae locum serpere coepit. “Tu quoque, mi Fabi - circumspice omnia. Sed cave ne quid turbes. Et praecipue…” subito vocem demisit, “cave ne quis nos observet.”
Dum Corvus circa sellae locum investigabat, ego paulo longius progressus sum. Inter altas herbas, procul a loco quo plebs steterat, aliquid oculis meis subito affulsit. Me inclinans, rem miram prorsus inveni - tubulum aeneum, longitudine digiti, intus nigro quodam pulvere adhuc maculatum. Nares admovi - odor erat acer et peregrinus, qualis numquam antea senseram.
“Corve!” vocavi submissa voce. “Huc veni, quaeso.”
Accessit et rem e manibus meis sumpsit, oculis intentis examinans. “Mirum,” murmuravit. “Metallum non est nostrum - subtilius multo quam quod fabri nostri cudunt. Et vide…” digito litteras Graecas in latere tubuli incisas monstravit:
ΔΙ
Reliqua pars inscriptionis deleta erat, quasi tubulus vi fractus esset. Sub litteris sigillum quoddam apparebat - caput Medusae, ut mihi videbatur, sed arte peregrinae cuiusdam gentis sculptum.
“Quid sit?” rogavi.
“Nescio.” Corvus frontem contraxit - rarissimum sane responsum ab eo audire. “Tale quid numquam vidi, ne in Graecia quidem cum illic peregrinabar. Sed non casu hic iacet…” Tubulum in pallium suum caute involvit.